DI TÍCH ĐÌNH NẠI HIÊN ĐÔNG (PHƯỜNG NẠI HIÊN ĐÔNG)
Làng Nại Hiên Đông được hình thành từ thế kỷ XV, là một trong những làng cổ ven sông Hàn. Theo các bậc cao niên trong làng giải nghĩa thì “Nại” là chịu đựng; “Hiên” là mái hiên; “Đông” là hướng đông. Nại Hiên Đông là tiền đình hướng đông, nhẫn nại chịu đựng mưa bão.
Đình Nại Hiên Đông, tọa lạc tại phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà.
Buổi đầu định cư trên vùng đất mới, điều kiện sống vô cùng khó khăn nhưng những cư dân đầu tiên của làng Nại Hiên Đông đã chăm chỉ khai hoang, lập ấp, tận dụng địa hình để sản xuất nông nghiệp, làm muối, đánh bắt thủy hải sản và khai thác lâm sản. Theo thời gian, khi đời sống dần ổn định, dân cư phát triển đông đúc, người dân đã góp công, góp của lập nên đình Nại Hiên Đông để làm nơi hội tụ của cộng đồng làng xã và thờ phụng Thành hoàng làng, các vị “Tiền hiền khai canh, Hậu hiền khai khẩn”, những người có công. Qua thời gian và do chiến tranh tàn phá, đình đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo nhưng vẫn bảo tồn được những giá trị văn hóa, lịch sử từ ngàn xưa.
Trong kháng chiến chống Pháp, đình Nại Hiên Đông là nơi lưu trú và hội họp của lực lượng vũ trang khu Đông Đà Nẵng, là nơi được cơ quan B36 chọn làm hòm thư mật để trao chuyển tài liệu cách mạng đi ra các tàu thuỷ ở vịnh Đà Nẵng và các nơi khác của Quân hải cảng và khu sông Đà.
Đình Nại Hiên Đông nằm trong khuôn viên rộng 1.640m2, mặt quay về hướng Tây Nam, gồm có các công trình như đình làng, sở Âm linh và mộ Tiền hiền.
Khu vực đình có các thành phần kiến trúc như bình phong, cột cờ, bia di tích, sân, chính điện, hậu tẩm, tiền hiên lầu chuông trống. Từ ngoài vào trong, các công trình kiến trúc được sắp xếp đăng đối qua trục. Chính giữa là bức bình phong có hình cuốn thư, mặt ngoài đắp nổi hình hổ, mặt trong đắp nổi hình chim phượng, bằng nghệ thuật đắp sành sứ rất tinh tế.
Đình có mặt bằng hình chữ Đinh (J) (còn gọi là hình chuôi vồ), được bố cục thành 3 phần gồm: phía trước tiền hiên có phần mái bằng bê tông cốt thép kết hợp lầu chuông, trống; chính điện nằm ngang kiến trúc 3 gian; hậu tẩm nối liền phía sau, dạng vòm cuốn tạo giả lâu.
Sở Âm linh gồm có một bức bình phong hình cuốn thư có đắp nổi, khảm sành sứ họa tiết “Long mã tải hà đồ” và 3 miếu thờ với đỉnh khám cách điệu hình cuốn thư, để thờ tự những chiến sĩ vong trận, vong hồn vô danh.
Liền sát bên trái của sở Âm linh là mộ của Ngài tiền hiền Phan Quý Công. Trước đây, ngôi mộ nằm cách đình 50m về hướng Tây nhưng khi thành phố chỉnh trang đô thị thì được dời về vị trí hiện tại. Tấm bia mộ cổ vẫn còn nguyên vẹn, còn ngôi mộ đã được phục chế lại theo hình dạng cũ với vòng thành gãy góc và nấm mộ hình yên ngựa/mã lạp rất độc đáo.
Hàng năm, tại đình Nại Hiên Đông thường diễn ra 02 lễ lớn là lễ tế Xuân và lễ tế Thu. Tế Xuân là đại lễ cầu an ngày 12.02 âm lịch. Tế thu gồm lễ cúng Âm linh ngày 12.7 âm lịch và tế Tiền hiền ngày 20.8 âm lịch.
Đình Nại Hiên Đông đã được công nhận di tích Lịch sử cấp thành phố tại Quyết định số 1775/QĐ-UBND ngày 03 tháng 4 năm 2017 của Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng.
Các di tích, địa điểm tham quan lân cận:
- Khu di tích lịch sử - văn hóa làng Mân Quang, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà (cách 400m về phía Đông - Bắc)
- Đình Cổ Mân, đường Dương Văn An, phường Mân Thái, quận Sơn Trà (cách 600m phía phía Tây – Nam)
Trung tâm Y tế
DI TÍCH LỊCH SỬ CẤP QUỐC GIA
Trường tiểu học
Công An
NAI HIEN DONG COMMUNAL HOUSE (NAI HIEN DONG WARD)
Nai Hien Dong communal house is located in Nai Hien Dong ward, Son Tra district.
Nai Hien Dong village, which was establised in the 15th century, is one of the ancient villages along Han River. According to the elders in the village, the meaning of "Nai" is endurance; “Hien” is the eave; “Dong” means the east. Nai Hien Dong is the eastern eave, patiently enduring rain and storms.
Innitially, living conditions were extremely difficult, but the first inhabitants of Nai Hien Dong village worked very hard to reclaim, set up hamlets, take advantage of the terrain for agricultural production, salt making, fishing and forest exploitation. When life gradually stabilized, the population became crowded, residents here contributed to build Nai Hien Dong communal house. It is used as a meeting place for the community and to worship the village's Emperor, the Pre-sages and Post-sages, and people with meritorious services. Due to the destruction of wars, the communal house has been restored and refurbished many times, but still preserves the cultural and historical values.
During the resistance war against the French, Nai Hien Dong communal house was the shelter and the meeting place of the Eastern armed forces, and was chosen by the B36 agency as a secret mailbox to transfer revolutionary documents to ships in Da Nang Bay and other places of the Military Port and the Da River area.
Nai Hien Dong Communal House is located in an area of 1,640 m2, facing the Southwest, including works such as the communal house, Am Linh Shrine and Pre-sages’ mausoleums.
The communal house area has architectural sections such as screens, flagpoles, monuments, courtyards, main hall, rear hall, front porche with bell and drum tower. From the outside to the inside, the architectural works are arranged symmetrically. In the middle, there is a screen with the shape of a letter scroll, the outside is embossed with a tiger image, the inside is embossed with a phoenix image, with an extremely delicate art of crockery embossment.
The premises of the communal house is layouted in the shape of letter Dinh (J) (also known as a mallet handle), which is devidedd in 3 parts, including: the front porch has a reinforced concrete roof combined with bell and drum tower; the main hall is horizontal with 3 compartments; and the rear hall in arched form is at the back.
The Am Linh Shrine has a scroll-shaped screen with embossed lettering in the motif of "Dragon horse carrying river map" and 3 shrines with a stylized top in the shape of a scroll, to worship the fallen soldiers.
Adjacent to the left side of Am Linh Shrine is the mausoleum of the pre-sage Phan Quy Cong. Previously, the tomb was 50 meters from the west of the communal house. But when the city was renovated, it was moved to the current location. The ancient tombstone is still intact, and the tomb has been restored to its old shape with a broken wall and a very unique saddle/horse-shaped tomb.
Every year, at Nai Hien Dong communal house, there are usually 02 big ceremonies, which are Spring and Autumn Offering. Te Xuan (Spring Offering) is a great ceremony to pray for peace on lunar February 2nd. Te Thu (Autumn Offering) include Am Linh Offering on Lunar July 12th and Predecessor Offering lunar August 20th.
Nai Hien Dong Communal House was recognized as a city-level historical relic in Decision No. 1775/QD-UBND dated April 3, 2017 of Da Nang city People's Committee.
Nearby monuments and attractions:
- The historic and cultural relic site of Man Quang village, Tho Quang ward, Son Tra district (400m to the Northest)
- Co Man communal house, Duong Van An street, Man Thai ward, Son Tra district (600m to the Southwest).